علیرضا شاکر- گاهی ماجرا آن‌قدر عجیب است که نمی‌دانیم باید تحسین کنیم یا نقد؛ وقتی کسی هم «مقصر» است، هم «شاکی»، هم «داور» و هم در پایان «قهرمان». حکایت اخیر پلتفرم دیوار نیز همین است. خبری منتشر شده که در نگاه اول مثبت است: دیوار با پیگیری قضایی، فردی را که با سوءاستفاده از یک باگ نرم‌افزاری ۴۱ هزار آگهی تکراری منتشر کرده، به پرداخت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان خسارت محکوم کرده و قرار است این خسارت را میان کاربران زیان‌دیده توزیع کند.
اما اجازه دهید قدری مکث کنیم. اصلاً چرا و چطور چنین اتفاقی افتاد؟ مگر در دیوار سیستم نظارت، کنترل و مانیتورینگ خودکار وجود ندارد؟ اگر یک نفر توانسته در یک بازه زمانی کوتاه، ده‌ها هزار آگهی تکراری را با دور زدن سامانه منتشر کند، یعنی این پلتفرم با میلیون‌ها کاربر، از یک نقص بنیادی در زیرساخت فنی و امنیتی رنج می‌برد. یا حداقل اینکه رنج می‌برده است.دیوار حالا با افتخار اعلام می‌کند که این نقص «پس از شناسایی» توسط تیم فنی برطرف شده، اما نمی‌گوید چرا این شناسایی دیرهنگام رخ داد، چطور نظارت انسانی یا ماشینی چنین تخلف بزرگی را تا ماه‌ها ندیده گرفت و اساساً آیا فقط یک نفر مقصر بوده یا نه؟
از سوی دیگر، اطلاع‌رسانی درباره این موضوع، نه هنگام وقوع ماجرا، نه هنگام آغاز شکایت، بلکه حالا که همه‌چیز تمام شده و توافق صورت گرفته، منتشر می‌شود. این تأخیر در شفاف‌سازی، بی‌ارتباط با آسیب اعتماد کاربران نیست. اگر واقعاً هدف دیوار «دفاع از حقوق کاربران» بوده، چرا هشدار و اطلاع‌رسانی عمومی در همان زمان ارائه نشده؟ چرا روند رسیدگی به تخلف، فقط در سکوت پیش رفته و حالا به‌عنوان یک «موفقیت حقوقی» اطلاع‌رسانی می‌شود؟
اینکه دیوار خسارت‌ها را پرداخت می‌کند، اقدامی قابل تقدیر است؛ اما همان‌قدر مهم است که بداند در این پرونده، خودش نیز باید پاسخ‌گو باشد. چون آنچه اتفاق افتاده، فقط یک تخلف فردی نیست، بلکه نشانه‌ای‌ست از ضعف ساختاری در نظارت، امنیت و احترام به کاربران. اگر یک باگ نرم‌افزاری توانسته هزاران آگهی را بی‌هیچ توقفی منتشر کند و بازدهی آگهی‌های ۱۷ هزار نفر را کاهش دهد، پس ضعف نظارتی به مراتب عمیق‌تر از آن است که با پرداخت خسارت حل شود.
شاید به‌جای اینکه فقط از متخلف بیرونی شکایت شود، بهتر باشد دیوار نگاهی هم به درون خودش بیندازد. چون هر دیواری، اگر به‌موقع ترمیم نشود، بالاخره ترک می‌خورد. این‌بار کسی از آن ترک وارد شده است، شاید فردا روزی کسی دیوار را فرو ریزد.
دیوار اگر می‌خواهد اعتماد کاربرانش را حفظ کند، باید بداند که امنیت، شفافیت، و پاسخ‌گویی، هیچ‌کدام «ویژگی لوکس» نیستند؛ بلکه حقوق اولیه‌ی کاربرانند. شکایت و عذرخواهی و جبران، بخش کوچکی از مسئولیت است؛ بخش بزرگ‌تر، جلوگیری از تکرار ماجراست.
